Home Amakuru ‘Bisa n’ibidashoboka’ ko Coronavirus yavuye muri labo mu Bushinwa-OMS/WHO

‘Bisa n’ibidashoboka’ ko Coronavirus yavuye muri labo mu Bushinwa-OMS/WHO

0

Inzobere mpuzamahanga ziri gukora iperereza ku nkomoka ya Covid-19 zirahakana ibyavuzwe ko iyi virus yaba yaravuye muri laboratoire mu Bushinwa.

Peter Ben Embarek ukuriye ubutumwa bwa WHO/OMS bw’izi nzobere, yavuze ko “hari amahirwe macye cyane” yo gusanga iyi virus yaravuye muri labo i Wuhan.

Yavuze ko hakiri akazi ko gukora mu kumenya inkomoka y’iyi virus.

Umwe muri izo nzobere yavuze ko iperereza ubu rishobora kwibanda muri Aziya y’uburasirazuba bushyira amajyepfo.

Wuhan, umujyi uri mu ntara ya Hubei, niho hantu ha mbere ku isi iyi virus yabonetse mu mpera za 2019. Kuva icyo gihe, abarenga miliyoni 106 barayanduye, naho miliyoni 2.3 imaze kubica ku isi.

Dr Embarek yabwiye ikiganiro n’abanyamakuru ko iperereza ryabo ryabonye amakuru mashya ariko adahindura bikomeye ishusho y’iki cyorezo.

Aba bahanga babona ko iyi virus igomba kuba yaravuye mu nyamaswa mbere yo gukwira mu bantu, ariko ntibarabona uko byagenze.

Dr Embarek yavuze ko gushakisha inkomoko ya Covid-19 byaberekeje ku ducurama, ariko biboneka cyane ko bishobora kuba bitarabereye i Wuhan.

Yavuze ko inzira y’agacurama “ikiri akazi bagifite”, ariko “bishoboka cyane” ko iyi virus yageze mu bantu biciye ku bundi bwoko bw’inyamaswa.

Aba bahanga kandi bavuze ko “nta kintu kigaragaza” ko iyi virus yariho ikwirakwira muri Wuhan mbere y’uko abayanduye bwa mbere baboneka mu kwa 12/2019.

Liang Wannanian, inzobere yo mu kigo cya leta y’Ubushinwa gishinzwe ubuzima, yavuze ko Covid-19 ishobora kuba yari mu tundi turere mbere yo kuboneka i Wuhan.

Iri tsinda ryasabye ko hakorwa iperereza ryisumbuyeho ku ruhererekane rw’ubwikorezi n’ubucuruzi bw’ibiribwa byakonjeshejwe.

Dr Peter Daszak wo mu itsinda rya OMS, bakoze akazi kenshi mu Bushinwa. Yabwiye BBC ati: “Iyo ubyitegereje bikuganisha ku mipaka kandi tuzi ko hakurya yayo muri Aziya y’uburasirazuba bw’amajyepfo igenzura ryaho riri hasi cyane.”

Yongeraho ko ubu iperereza rikwiye gukomereza ku ruhererekane rwa biriya bicuruzwa.

Iperereza ry’iri tsinda rya OMS ryatangiye mu kwezi kwa mbere, nyuma y’amezi y’ibiganiro na Beijing/Pékin. Iperereza ryabo ryacungwaga cyane n’abategetsi b’Ubushinwa.

Michelle Roberts umwanditsi mukuru wa BBC ishami ry’ubuzima, avuga ko byasaga n’ibidashoboka ko iri tsinda, muri ubu butumwa bufite aho buhuriye na politiki, ko iri tsinda ryerekana aho iyi virus yakomotse mu Bushinwa mu gihe hashize umwaka ihabonetse.

Gusa Roberts avuga ko nyuma yo gusura Wuhan Institute of Virology aba bahanga bakuyeho igitekerezo kitavugwaho rumwe ko iyi virus yaba yavuye cyangwa yarakorewe muri laboratoire yaho.

Michelle Roberts avuga ko iri tsinda rikigomba kwerekana ibimenyetso bihamya ibyo rivuga ko iyi virus yavuye mu nyamaswa ijya mu bantu.

Ati: “Izishobora kuba zarayizanye zirimo uducurama na pangolins, ariko kugeza ubu nta kintu kirabihamya. Ahandi bagiye gushakira ni mu bwikorezi n’ubucuruzi bw’ibiryo bikonje. Gushakisha inkomoka yayo bizakomeza”.

Iby’uko yavuye muri labo byari bimeze bite?

Ibihuha by’uko Wuhan Institute of Virology – imwe muri laboratoire zikomeye mu Bushinwa mu bya virus – ari ho yahereye, byakwijwe n’uwahoze ari perezida wa Amerika Donald Trump.

Mu kwezi kwa kane, bamwe mu bakora iperereza muri Amerika bavuze ko bafite impungenge ku mutekano muri iyo laboratoire.

Umukuru w’ibiro bishinzwe iperereza muri Amerika icyo gihe yavuze ko mu gihe iyi virus itakozwe n’abantu cyangwa ngo abe ari bo bayihinduye, bo bakiri guperereza niba itaba yaravuye ku guhura kw’abantu n’inyamaswa by’impanuka muri iyo labo.

Dr Embarek yavuze ko ubwo basuraga iyo laboratoire mu butumwa bwabo babonye “bisa n’ibidashoboka” ko hari ikintu cyavuye muri iyo labo.

Yavuze ko iyo laboraotoire “itari mu bintu tuzasaba ko bikorwaho ubushakashatsi mu gihe kizaza”.

 

Integonziza@gmail.com

Facebook Comments Box
Sangiza abandi iyi nkuru................ share this story Partager
Previous articleNdera: Covid-19 yatumye Mukangoboka atabona abunzi ngo akemurirwe ikibazo
Next articleAbakozi bo mu rugo bahagurukiye ababahohotera bitwaje Covid-19

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here